Właściwości tej rośliny znane są od bardzo dawna, a jej nazwa pochodzi od słowiańskiej bogini wiosny. Łatwo ją rozpoznać, ze względu na jaskrawożółte kwiaty, zebrane w długie, wyprostowane kwiatostany i duże, owłosione liście. Mowa o dziewannie. Jej kwiaty polecane są szczególnie w chorobach układu oddechowego, w tym przy przeziębieniu i grypie, ale nie tylko. Korzystnie wpływa również na układ krwionośny, trawienie i problemy skórne.

Dziewanna zawiera saponiny (werbaskosapnina) oraz flawonoidy (glikozydy: kwercetyny, luteoliny), jak również irydoidy (aukubina, katalpol), śluzy oraz karotenoidy. 

PRZECIWKO PRZEZIĘBIENIU I CHOROBOM UKŁADU ODDECHOWEGO

Flawonoidy obecne w dziewannie działają synergicznie z bzem czarnym. Ich odpowiednio wczesne, zapobiegawcze zastosowanie jako immunostymulatora, może zapobiec przeziębieniu (grypie), czyli uwarunkowanym wirusowo zapaleniom górnych i środkowych dróg oddechowych, które objawiają się katarem, zapaleniem błony śluzowej gardła, zapaleniem krtani, tchawicy i oskrzeli lub zapaleniem zatok.

Werbaskosaponiny (saponiny triterpenowe) to związki, dzięki którym dziewanna wykazuje właściwości wykrztuśne. Ich działanie polega na drażnieniu zakończeń nerwów czuciowych w błonie śluzowej żołądka, co powoduje znaczne nasilenie wydzielania w obrębie dróg oddechowych, tym samym pobudzając odruch kaszlu. 

Dziewanna ułatwia również odkrztuszanie poprzez zwiększanie wydzielania wody w oskrzelach, co pozwala na upłynnienie zalęgającej wydzieliny. 

Napar z kwiatów dziewanny działa także łagodząco na chrypkę, uporczywy kaszel, stany astmatyczne oraz kojąco na gardło. Sprawdzi się też w przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc (POChP). 

Właściwości przeciwwirusowe i rozluźniające wydzielinę świetnie sprawdzą się też w stanach zapalanych i zatkanych zatokach - najlepiej w połączeniu z werbeną i bzem czarnym.

Wiele badań naukowych potwierdza skuteczność stosowania dziewanny w chorobach układu oddechowego jak: przeziębienie, nieżyty oskrzeli, krtani i gardła.

DZIAŁANIE PRZECIWWIRUSOWE I PRZECIWBAKTERYJNE

W badaniach naukowych wykazano dużą aktywność i skuteczność bakterio- oraz wirusobójczą dziewanny. Saponiny obecne w tej roślinie hamują Klebsiella pneumoniae, Staphyloccocus aureus, Pseudomonas aeruginosa oraz Escherichia coli. 

Dużej uwadze zasługuje Klebsiella pneumoniae, na którą działa herbatka z dziewanny, ponieważ jest ona przyczyną m.in. ostrego zapalenia płuc oraz stanów zapalnych zatok i ucha środkowego. 

Właściwości wirusobójcze dziewanny zaobserwowano wobec m.in. wirusa opryszczki, wirusa zapalenia wątroby typu B, wirusa ptasiej grypy, wirusa HIV, a nawet wobec SARS-COV.

Działanie przeciwwirusowe polega na blokowaniu powierzchniowego białka wirusa poprzez luteolinę oraz spowolnieniu jego replikacji. W przypadku koronawirusa luteolina blokuje możliwość połączenia się receptorów wirusa z ludzkimi receptorami ACE2, co zapobiega jego wnikaniu do naczyń krwionośnych, a następnie do płuc. Działa też na jego enzymy spowalniając pomnażanie. Podobne działanie wykazuje kwercetyna obecna w dziewannie. 

INNE WŁAŚCIWOŚCI

Badania udowodniły, iż werbaskozyd i aukubina obecne w dziewannie wykazują aktywność przeciwzapalną, a więc można je z powodzeniem stosować w celu zwalczania stanów zapalnych w organizmie. 

Dziewanna ma również właściwości uspokajające i rozkurczowe, dlatego też znajduje zastosowanie w migrenowych bólach głowy, nerwicach, bólach dusznicowych, czy kołataniach serca. Działa ochronnie na wątrobę i wzmacnia układ krwionośny.

JAK STOSOWAĆ?

Dziewannę można znaleźć w wielu preparatach ziołowych polecanych na kaszel i stany zapalne układu oddechowego. 

Można również zaparzyć prozdrowotny napar, wystarczy 2 łyżeczki kwiatów dziewanny (1 gram) zalać wrzątkiem w filiżance i zaparzać 5-10 minut. Pić 2 razy dziennie. 

BIBLIOGRAFIA:

https://rozanski.li/394/dziewanna-verbascum-w-praktycznej-fitoterapii/

Zielińska-Pisklak M. i wsp.: Dziewanna – starosłowiańska bogini wiosny, Lek w Polsce, vol 23 nr 3’13 (263)