Oczy to zdecydowanie najcenniejszy narząd naszego organizmu. To dzięki nim odbieramy aż 80% informacji z otaczającego nas świata. Na ogół jest to dla nas normalna rzecz, że widzimy to co się dzieje wokół nas, jednak w momencie, kiedy dosięga nas choroba lub problemy z oczami, zdajemy sobie sprawę, jak kluczowym aspektem naszego życia jest możliwość prawidłowego widzenia. Wtedy szukamy pomocy, odpowiedniego leczenia. A okazuje się, że o wzrok można zadbać poprzez dostarczanie do organizmu składników odżywczych znajdujących się w pożywieniu. I tak samo jak za pomocą diety dbamy o nasz wygląd, kiedy się odchudzamy, czy też o naszą odporność, tak samo powinniśmy zadbać o wzrok i profilaktykę chorób oczu.

Produkty pochodzenia roślinnego i zwierzęcego zawierają, oprócz witamin i składników mineralnych, mnóstwo innych cennych składników, które skutecznie wzmacniają funkcjonowanie naszego organizmu. Znajduje się również w nich grupa substancji szczególnie ważnych dla naszego wzroku. Są to m.in.: luteina, zeaksantyna, antocyjany oraz niektóre witaminy i minerały.

LUTEINA i ZEAKSANTYNA

Należą do grupy karotenoidów. Są naturalnym żółto-pomarańczowym barwnikiem. Luteina chroni przed promieniowaniem UVA i UVB, ponieważ znajduje się w plamce żółtej i centralnej części siatkówki oka i ma zdolność pochłaniania szkodliwego światła. Dlatego też razem z zeaksantyną tworzą naturalny filtr. Oba składniki są również silnymi antyoksydantami, chronią elementy światłoczułe oka (fotoreceptory) przed działaniem wolnych rodników. Odpowiednia ilość luteiny i zeaksantyny w diecie chroni przed zwyrodnieniem plamki żółtej związanym z wiekiem. Badania wykazały, że regularne ich spożywanie powodowało poprawę ostrości widzenia oraz wzrost zawartości tych barwników w plamce żółtej. Mogą chronić również przed zaćmą. Statystyki mówią, że spożywamy za mało tych składników w diecie - około. 3 mg na dobę. Rekomenduje się spożywanie przynajmniej 10 mg luteiny i 2 mg zeaksantyny. Pozwala to na utrzymanie ich optymalnych poziomów w oku. 

Najlepszym źródłem luteiny i zeaksantyny są: jarmuż, szpinak, brokuły, kukurydza, szczypior, cukinia, dynia, papryka, żółtko jaja od szczęśliwej kury. Jednak warto pamiętać, że długie gotowanie oraz siekanie czy krojenie metalowym nożem zmniejsza ich zawartość w pożywieniu. Luteinę i zeaksantynę znajdziemy także w żółtych kwiatach jak aksamitka, czynagietek, a także w rokitniku

ANTOCYJANY

Kolejna grupa ważnych dla oczu barwników to należące do flawonoidów - antocyjany. W produktach roślinnych odpowiadają one za barwy od pomarańczowej poprzez różne odcienie czerwieni i fioletu aż do barwy niebieskiej. Przyczyniają się do prawidłowego ukrwienia gałki ocznej, poprawiają mikrokrążenie. Potrafią zmniejszyć dolegliwości wzrokowe u osób z krótkowzrocznością, ślepotą dzienną, a także przy retinopatii cukrzycowej. Badania wykazały, że skutecznie poprawiają ostrość widzenia, polepszają widzenie nocne oraz powodują szybszą adaptację do ciemności, zarówno u osób zdrowych jak i tych ze schorzeniami narządu wzroku. Antocyjany łagodzą także przebieg choroby siatkówki typu wirusowego, prostej jaskry oraz toksycznego niedowidzenia i zapobiega zmianom w polu widzenia. 

Antocyjany można znaleźć przede wszystkim w ciemnych owocach: winogronach, borówce czernicy, aronii, owocach bzu czarnego, czarnych porzeczkach oraz w warzywach np. czerwonej kapuście czy burakach. Flawonoidy te obecne są w wielu kwiatach, z których można przygotowywać napar, np. bławatek, hibiskus, czarna malwa.

WITAMINY

Dla oczu ważna jest szczególnie witamina A, ponieważ odpowiada za prawidłowe widzenie i chroni przed kurzą ślepotą, zespołem suchego oka czy problemami z rogówką. Znajdziemy ją przede wszystkim w marchewce, ciemnozielonych liściach, pomidorach, morelach, papryce, brzoskwiniach, dyni oraz w produktach pochodzenia zwierzęcego - w żółtku jaja, maśle, wątróbce. Z kolei witamina C wzmacnia naczynia krwionośne oka oraz zapobiega postępowi zaćmy i zwyrodnieniu plamki żółtej, podobnie jak witamina E, która dodatkowo wspomaga wchłanianie witaminy A. Źródłem witaminy C są: natka pietruszki, acerola, dzika róża, truskawki, kiwi, papryka, natomiast witamina E obecna jest w olejach roślinnych. Wszystkie te witaminy są również przeciwutleniaczami i działają ochronnie na oczy.

SKŁADNIKI MINERALNE

Najważniejszy dla zdrowia oczu jest cynk, który przyczynia się do wytwarzania rodopsyny, dzięki której z kolei odróżniamy odcienie szarości i widzimy po ciemku. Obecny jest w pełnoziarnistym pieczywie, rybach, kurzym jajku oraz kaszach. Kolejnym pierwiastkiem jest selen. Zapobiega on zaćmie i chroni przed wolnymi rodnikami. Jego źródłem jest: brązowy ryż, pestki dyni, ryby i owoce morza, drób, kiełki pszenicy, cebula i czosnek. Innymi przeciwutleniaczami są mangan i miedź. Mangan znajduje się w orzechach, pełnoziarnistym pieczywie, fasoli, grochu i jagodach. Natomiast miedź można pozyskać z owoców morza, orzechów, awokado, warzyw o zielonych liściach. Miedź dodatkowo wpływa na trwałość naczyń krwionośnych.  

KWASY TŁUSZCZOWE OMEGA-3

Warto pamiętać również o kwasie DHA należącym do grupy n-3. Jest on naturalnym składnikiem siatkówki oka i zabezpiecza fotoreceptory przed uszkodzeniem. Dodatkowo kwasy omega-3 mają działanie przeciwutleniające. Najlepszym ich źródłem są ryby i owoce morza lub algi. Więcej o nich można poczytać tutaj.  

Oczy są bardzo delikatnym narządem. Powinniśmy o nie dbać szczególnie w dobie komputerów i smartfonów, kiedy notorycznie narażamy je na szkodliwe światło niebieskie. Ważna jest odpowiednia podaż w diecie wszystkich powyżej opisanych składników, tym bardziej że nasz organizm nie jest w stanie sam ich wytworzyć. Więc jeśli chcemy prawidłowo zadbać o wzrok, poprawić jego funkcjonowanie lub pomóc zapobiegać i leczyć schorzenia oczu powinniśmy często spożywać wymienione produkty, lub zadbać o właściwą suplementację. 

BIBLIOGRAFIA:

Kwiatkowska E.: Luteina – źródła w diecie i potencjalna rola prozdrowotna, Postępy Fitoterapii 2/2010

Piątkowska E. i wsp.: ANTOCYJANY – CHARAKTERYSTYKA, WYSTĘPOWANIE I ODDZIAŁYWANIE NA ORGANIZM CZŁOWIEKA, ŻYWNOŚĆ. Nauka. Technologia. Jakość, 2011, 4 (77), 24 – 35